środa, 9 września 2015

Bluszczyk kurdybanek - ozdoba i aromatyczna przyprawa

Bluszczyk kurdybanek Glechoma hederacea 
Najlepiej rośnie na żyznym, ale wilgotnym podłożu, jest bowiem ekspansywny i może stać się  uciążliwym chwastem. Rozmnaża się z sadzonek pędowych wytwarzanych późnym latem , lub przez podział jesienią lub wiosną. Występuje zarówno na zacienionych jak i słonecznych stanowiskach.

W naturalnym środowisku można go spotkać w gęstych zaroślach, na ugorach, na otwartej  silnie nasłonecznionej polanie. Wiosną niebieskie kwiaty kurdybanka, na słonecznych polanach tworzą piękne zwarte kobierce. Wonne kwiaty wabią owady. Bluszczyk kurdybanek kwitnie od kwietnia do końca czerwca. Roślina wytwarza kwiaty dopiero od drugiego roku. Bluszczyk jest zapylany przez owady, jest rośliną miododajną. Miód kurdybankowy ma jasny kolor.




W pełnym słońcu na przepuszczalnej glebie, pędy przybierają barwę fioletową lub fioletowo-zieloną, aż do brunatno - fioletowej. Pędy są silne, krótkie, liście zdrobniałe, sztywniejsze, często pofałdowane. Bluszczyk posadzony przy oczku wodnym szybko znajduje drogę do wody.

Najbardziej aromatyczne i bogate w olejek eteryczny jest ziele zebrane z nasłonecznionych stanowisk. Ziele
zbierane ze stanowisk słabo nasłonecznionych  jest ubogie w składniki aktywne, w związku z tym jest mało wartościowe.

Na bardzo żyznym i stale, lekko wilgotnym podłożu kurdybanek ma duże, mięsiste, soczyste, zielone liście, łodygi silne, mocno rozkrzewiające się i tylko niektóre listki są lekko żółte.


W cieniu pędy są wydłużone, zielone lub jasnozielone, listki delikatne, pędy wiotkie, długie, pełzające i wznoszące się.

Do sporządzania preparatów wykorzystuje się ziele bluszczyka kurdybanka (herba). Ścinamy całe  łodygi z liśćmi i kwiatami. Cięcie robimy w miejscu gdzie zaczynają się zielone liście. Zbiorów dokonuje się na początku okresu kwitnienia rośliny. Kurdybanek należy suszyć w temperaturze do 40 st. C. Prawidłowo wysuszony bluszczyk zachowuje swój naturalny kolor.

Jako że bluszczyk kocha słońce można go z powodzeniem uprawiać w donicach jako roślinę ozdobną. Posadzony w żyznej ziemi wytworzy długie zielone pędy.




Możemy połączyć kurdybanek  z roślinami balkonowymi tworząc ciekawe kompozycje, szczególnie dekoracyjnie w kompozycjach kwiatowych prezentuje się bluszczyk kurdybanek " Variegata".
W ogrodach uprawia się głównie sam gatunek, a także jedną, dość popularną odmianę bluszczyku kurdybanku 'Variegata'. Walory ozdobne uzyskuje ona  dzięki sercowatym liściom  z szerokim białym obrzeżem lub nieregularnym białym plamom.  Odmiana kurdybanku 'Variegata' jest nieco mniej mrozoodporna niż gatunek i wymaga stanowisk cienistych lub pół cienistych. Większe nasłonecznienie lepiej znosi w bardziej wilgotnej glebie.


Ja po raz pierwszy zwróciłam uwagę na kurdybanka, gdy wiatr poruszył jego długimi  przypalonymi słońcem pędami. Silny aromat rozchodził się dookoła. Zerwałam kilka listków, roztarłam w dłoni, spróbowałam. Wtedy  pomyślałam że chciałabym zjeść sos przyprawiony kurdybankiem.

Gorzkawy posmak bluszczyku powoduje że zioło to jest wykorzystywane jako roślina przyprawowa, niegdyś bardzo popularna, obecnie nieco zapomniana. Suszonym zielem kurdybanku doprawiam mięsa duszone i gulasz, warzywa i zupy warzywne. Świeże listki kurdybanku dodaję zaś do sałatek, surówek, omletów i jajecznicy, past twarogowych i masła ziołowego. Czasem doprawiam ziemniaki, ryż i makarony.
Używam go przede wszystkim do przyprawiania mięs duszonych, pieczonych, do sporządzania marynaty na wędzonki. Trzy gatunki mięsa zanurzone w tej samej ziołowej marynacie, po uwędzeniu lub upieczeniu mają zdecydowanie różny smak. Mięsa przygotowane w zaprawie ziołowej, bez dodatku konserwantów, są smaczne, aromatyczne i długo zachowują świeżość, ale o tym napisze w następnym poście.

Od wczesnej wiosny suszyłam  różne zioła. Teraz, korzystając z przepisów doświadczonych zielarzy, na bazie suszu mogę zrobić mikstury zabezpieczające organizm przed przeziębieniem, poprawić odporność na różne infekcje.

Syrop z kurdybanka
Dla wzmocnienia nerwów i przybytku sił życiowych - Stefania Korzawska w książce" Po zdrowie z ziołami"
  • garść świeżego kurdybanku wrzucić do garnka
  • wlać 6 szklanek wody, zagotować
  • następnie na małym ogniu ogrzewać 15 minut
  • przecedzić i dodać tyle miodu, ile jest wywaru
  • wymieszać, zagotować i na małym ogniu podgotować 5 minut
  • przelać do butelek
  • syrop   można dodawać do ciepłej wody lub herbaty
  • zamiast wody można użyć dobrego białego wina
 Miód kurdybankowy
 Suche ziele zmielić w młynku do kawy na drobny proszek.
  •  1 płaską łyżeczkę proszku
  •  2 łyżki miodu 
  • 10 kropli wódki lub gliceryny
  •  wymieszać
Zażywać 3 razy dziennie po 1 łyżce. Dzieciom podawać 1-2 łyżeczki miodu 3-4 razy dziennie.

Zawiesina kurdybankowa
  • 1 łyżkę czubatą sproszkowanego ziela
  • 5 łyżek gliceryny
  • 3 łyżki miodu
  • 2 łyżki dowolnego soku owocowego
  • wszystko wymieszać
  • przed zażyciem wstrząsnąć zawiesiną
Zażywać 2-3 razy dziennie po 3 łyżki przy osłabieniu, chorobach zakaźnych, zaparciach, kaszlu, otyłości i zaburzeniach trawiennych.

Dr Henryk Różański;
Bluszczyk kurdybanek jest ziołem regulującym przemianę materii i wspomagającym procesy usuwania ksenobiotyków i szkodliwych oraz zbędnych produktów przemiany materii z ustroju. Działa moczopędnie i rozkurczowo. Ułatwia odkrztuszanie zalegającej wydzieliny ropnej i śluzowej z dróg oddechowych. Rozszerza oskrzela, ułatwiając oddychanie. Intrakt przerywa ataki astmy i zadyszki. Doskonały w leczeniu zakażeń i nieżytów, w tym alergicznych dróg oddechowych. Polecam przy chrypce, kaszlu, zapaleniu oskrzeli i krtani, w zapaleniu płuc i zatok. Sprawdza się wówczas w połączeniu z sokiem aroniowym, malinowym, lipowym, jeżynowym.

Bluszczyk kurdybanek wzmaga wydzielanie żółci, wspomaga odtruwanie i oczyszczanie wątroby. Zawiera składniki ochraniające miąższ wątroby przed uszkodzeniem toksynami, marskością i stłuszczeniem. Poprawia czynności sekrecyjno-absorpcyjne układu pokarmowego, dlatego sprawdza się przy niestrawności i zaparciach, zespole zaburzonego wchłaniania w przebiegu długotrwałych nieżytów przewodu pokarmowego. Pobudza przemianę materii, reguluje wypróżnienia. Korzystnie wpływa na metabolizm przy przy przewlekłych chorobach skórnych.

 Napar (1 łyżka na szklankę wrzątku 2 razy dziennie) i nalewka 1:5 nadają się do leczenia stanów zapalnych skóry w przebiegu wyprysków (egzema) i trądzików. Nalewka z kurdybanka lekko ściąga skórę, zmniejsza łojotok, poprawia ukrwienie skóry, cofa zmiany ropne oraz hamuje rozwój grzybów drożdżakowych i bakterii patogennych na skórze.

W mojej kuchni zioła stanowią  podstawę profilaktyki i zdrowego żywienia.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz